Trong những bước đầu tiên của hành trình sự nghiệp, việc chọn một người thầy tốt – hay nói cách khác, một người sếp dẫn dắt – đóng vai trò vô cùng quan trọng. Người thầy sự nghiệp này không chỉ là người truyền đạt kinh nghiệm mà còn định hình tư duy, ảnh hưởng đến cách bạn phát triển bản thân và tiếp cận công việc. Theo nhiều lý thuyết quản trị và phát triển con người, một người trẻ nên tìm kiếm một người sếp hội tụ các yếu tố Tam quan tích cực (thế giới quan, nhân sinh quan, giá trị quan), trí tuệ và sự hiểu biết sâu rộng.
1. Vai trò của người thầy sự nghiệp trong giai đoạn đầu
Lý thuyết “Vòng tròn ảnh hưởng” của Stephen Covey (tác giả 7 Thói Quen Hiệu Quả) chỉ ra rằng môi trường xung quanh, đặc biệt là những người bạn tiếp xúc thường xuyên, sẽ định hình suy nghĩ, hành vi và mục tiêu của bạn. Trong môi trường làm việc, người sếp chính là nhân tố có ảnh hưởng trực tiếp nhất đến người trẻ.
Một người thầy sự nghiệp tốt sẽ:
- Truyền cảm hứng làm việc và động lực phát triển bản thân.
- Cung cấp sự hướng dẫn cụ thể trong các tình huống thực tế bên cạnh cho mình một bức tranh tổng thể về tố chất nhiệm vụ cần làm ở các vị trí trong mọi ngành nghề đặc biệt là vị trị công tác hiện tại của chúng ta.
- Xây dựng niềm tin vào năng lực của bạn, từ đó giúp bạn khai phá tiềm năng, trao những cơ hội quý báu để bạn được thể hiện mình và chấp nhận thất bại của mình như một phần tất yếu mà không chì chiết, chỉ trích, doạ dẫm.
- Một người sếp tốt sẽ giúp bạn hiểu được giá trị của bạn và gợi ý cách bạn thúc đấy phát triển.
Ngược lại, một người sếp tiêu cực có thể khiến bạn hoài nghi bản thân, mất định hướng, thậm chí đánh mất nhiệt huyết trong sự nghiệp.
2. Tam quan tích cực: Nền tảng của một người thầy sự nghiệp tốt
2.1. Thế giới quan (Worldview):
Người thầy tốt cần có cái nhìn toàn diện và sâu sắc về thế giới. Điều này không chỉ thể hiện qua kiến thức chuyên môn mà còn qua sự hiểu biết về các xu hướng xã hội, kinh tế, và văn hóa. Người sếp có thế giới quan tích cực sẽ giúp bạn:
- Hiểu được ý nghĩa công việc bạn đang làm trong bức tranh lớn hơn của ngành nghề, tầm nhìn và những thứ bạn quan tâm về dài hạn.
- Truyền tải sự lạc quan và tinh thần trách nhiệm xã hội, khiến công việc không chỉ là mưu sinh mà còn mang lại giá trị bền vững.
- Sự hiểu biết về sự tổng thể của thế giới với sự tương tác tương hỗ và xung khắc từ đó giúp bạn nhận thức được nhiều vấn đề trong cuộc sống qua một góc nhìn lớn hơn.
Ví dụ: Một người sếp trong lĩnh vực giáo dục không chỉ tập trung vào doanh số khóa học mà còn nhấn mạnh vai trò của giáo dục trong việc thay đổi cuộc sống của học viên và giá trị của nó hướng tới cộng đồng, đóng góp các giá trị nhân văn thay vì chỉ là tiền bạc.
2.2. Nhân sinh quan (View on Life):
Người thầy tốt phải có nhân sinh quan tích cực – tức là cách nhìn nhận về cuộc sống, con người và các mối quan hệ. Một người thầy có nhân sinh quan tích cực sẽ:
- Đối xử công bằng và tôn trọng với mọi người trong đội ngũ, từ nhân viên trẻ tuổi nhất đến đối tác cấp cao.
- Hướng dẫn bạn cách xây dựng mối quan hệ tốt đẹp trong công việc và cuộc sống.
- Họ luôn công bằng trong việc cho đi trong các mối quan hệ, không có xu hướng phân biệt đối xử, từ đó tạo nên niềm tin tích cực cho chúng ta.
Ví dụ: Người thầy này không chỉ dạy bạn kỹ năng giao tiếp mà còn giúp bạn hiểu tầm quan trọng của lòng trung thực, sự thấu cảm và trách nhiệm trong mỗi mối quan hệ.
2.3. Giá trị quan (Value System):
Người thầy tốt phải có hệ giá trị rõ ràng, đặc biệt là các giá trị như đạo đức nghề nghiệp, chính trực, và tinh thần học hỏi không ngừng. Họ sẽ:
- Làm gương trong việc đưa ra các quyết định công bằng và đúng đắn.
- Luôn trau dồi kiến thức chuyên môn, kiến thức đa ngành để trâu dồi chính bản thân trước.
- Khẳng định được giá trị và ứng dụng được giá trị trong con đường kinh doanh bền vững.
- Truyền cảm hứng để bạn xây dựng hệ giá trị cá nhân phù hợp với ngành nghề.
3. Trí tuệ và hiểu biết: Yếu tố không thể thiếu
Theo lý thuyết “Thuyết học tập xã hội” của Albert Bandura, người học (nhân viên) sẽ học hỏi và bắt chước những người mà họ tôn trọng và tin tưởng. Một người thầy sự nghiệp cần có:
- Kiến thức chuyên môn sâu rộng: Giúp bạn hiểu rõ công việc và ngành nghề mình theo đuổi.
- Kỹ năng giải quyết vấn đề: Biết cách xử lý những tình huống khó khăn, từ đó dạy bạn cách tiếp cận vấn đề với tư duy phân tích và sáng tạo.
- Khả năng dự đoán xu hướng: Giúp bạn chuẩn bị tốt hơn cho các thay đổi trong tương lai, cả ở cấp độ cá nhân và tổ chức.
- Trí tuệ và tri thức song hành: Một người trí luôn hành động trong tỉnh thức, tức hiểu biết về hành động của mình và luôn sẵn sàng đối diện với các diễn biến sau đó, một người sếp sổng tỉnh thức cũng là một cơ hội để trải nghiệm những lối sống hiện đại.
Ví dụ: Một người thầy giỏi trong lĩnh vực marketing sẽ không chỉ dạy bạn về cách viết nội dung hấp dẫn mà còn chia sẻ cách theo dõi và dự đoán xu hướng thị trường, một người thầy trong công việc có thể giúp bạn làm sao đoán định được một số vấn đề của ngành.
4. Góc nhìn đa chiều: Đặc điểm nhận diện một người thầy tốt
4.1. Người sếp “coach” chứ không phải “boss”
Người thầy sự nghiệp tốt không chỉ giao việc mà còn giúp bạn hiểu lý do, cách làm và giá trị đằng sau mỗi nhiệm vụ. Họ sẵn sàng hướng dẫn bạn từng bước và phản hồi một cách xây dựng, thay vì chỉ trích hay ép buộc.
4.2. Người sếp khuyến khích sự phát triển cá nhân
Một người thầy tốt luôn khuyến khích bạn học hỏi, thử nghiệm, và vượt qua giới hạn bản thân. Họ sẽ tạo cơ hội để bạn thể hiện năng lực, đồng thời hỗ trợ khi bạn gặp khó khăn.
4.3. Người sếp tạo cảm giác an toàn
Theo thuyết “Pyramid of Needs” của Maslow, sự an toàn trong công việc và tâm lý là nền tảng để con người phát triển. Một người sếp tốt tạo ra môi trường mà bạn cảm thấy được tôn trọng và sẵn sàng thử thách.
5. Làm thế nào để chọn được người thầy sự nghiệp tốt?
5.1. Tìm hiểu qua quan sát và đánh giá
- Quan sát cách người sếp đối xử với nhân viên cũ, cách họ giải quyết vấn đề và phản hồi từ những người đã làm việc cùng.
- Đánh giá sự phù hợp giữa giá trị cá nhân của bạn với cách họ vận hành đội ngũ.
5.2. Lắng nghe trực tiếp trong quá trình phỏng vấn
Hãy chú ý đến cách họ giới thiệu về công ty, văn hóa làm việc và kỳ vọng từ nhân viên mới. Một người thầy tốt sẽ tạo cảm giác thoải mái, chuyên nghiệp và rõ ràng trong cách giao tiếp.
5.3. Hỏi ý kiến từ những người từng làm việc cùng họ
Liên hệ với nhân viên cũ hoặc hiện tại để tìm hiểu thêm về phong cách làm việc, sự hỗ trợ và định hướng từ người sếp này.
Kết luận
Việc chọn được một người thầy sự nghiệp tốt có thể định hình con đường phát triển của bạn, đặc biệt là trong những ngày đầu bước vào “cuộc chiến” sự nghiệp. Một người thầy hội tụ Tam quan tích cực, trí tuệ và sự hiểu biết không chỉ giúp bạn học hỏi kinh nghiệm mà còn thúc đẩy bạn trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Như câu nói của Aristotle: “Chúng ta là những gì chúng ta làm đi làm lại. Vì vậy, sự xuất sắc không phải là hành động, mà là một thói quen.” Một người thầy tốt chính là người giúp bạn xây dựng thói quen xuất sắc đó.