Ở bài viết trước, chúng ta đã đi sâu vào khái niệm và lý luận về tư duy ngược – cách tiếp cận độc đáo, giúp bạn nhìn nhận vấn đề từ những góc độ khác biệt và tìm ra các giải pháp sáng tạo. Tiếp nối chuỗi chủ đề, trong bài viết này, Nhật Phạm này sẽ tập trung phân tích 5 tư duy ngược đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả mà bạn có thể áp dụng ngay trong cuộc sống, công việc và học tập để đạt được những thay đổi tích cực.
1. Không chờ rảnh rồi mới làm, làm để trở nên rảnh hơn
Nhiều người thường trì hoãn vì cảm thấy “bận rộn” và chờ đến khi “rảnh” mới bắt đầu công việc. Tuy nhiên, sự thật là thời gian không bao giờ chờ đợi, và việc trì hoãn chỉ khiến công việc chồng chất, gây căng thẳng. Tư duy ngược ở đây khuyến khích chúng ta bắt tay làm ngay cả khi bận rộn, bởi việc giải quyết từng phần nhỏ sẽ giúp giảm áp lực và tạo thêm thời gian sau này.
Xét ở thực tế, một sinh viên có bài tập lớn thường để đến gần hạn nộp mới hoàn thành, dẫn đến việc phải thức khuya làm gấp, ảnh hưởng sức khỏe. Ngược lại, nếu mỗi ngày hoàn thành một phần nhỏ, không chỉ giảm khối lượng công việc mà còn có thêm thời gian để chỉnh sửa, nâng cao chất lượng bài làm.
Trong công việc, một nhân viên thường xuyên xử lý email ngay trong ngày thay vì để dồn sang hôm sau sẽ thấy khối lượng công việc trở nên nhẹ nhàng hơn và có thời gian tập trung vào những dự án lớn hơn.
2. Làm để giỏi, đừng đợi giỏi rồi mới làm
Nhiều người mắc kẹt trong vòng lặp chờ đợi: “Tôi chưa đủ giỏi để bắt đầu”. Nhưng thực tế, sự giỏi giang đến từ chính quá trình làm việc, thử nghiệm và sửa sai. Chờ đến lúc cảm thấy mình hoàn hảo mới bắt đầu là bỏ lỡ cơ hội học hỏi và phát triển, việc ngần ngại dấn thân và nhận lấy thử thách chính là phá vỡ đi nguyên tắc, làm để giỏi, làm để rút kinh nghiệm và thất bài để học hỏi, tái sinh.
Chẳng hạn, một người muốn học nấu ăn nhưng luôn nghĩ mình không có năng khiếu. Nếu họ bắt đầu với những món cơ bản, từng bước làm quen với nguyên liệu và kỹ thuật, tay nghề sẽ tự nhiên được cải thiện. Một bếp trưởng nổi tiếng như Gordon Ramsay cũng phải bắt đầu từ những món ăn đơn giản trước khi đạt tới đỉnh cao sự nghiệp, và chính tác giả bài viết này cũng là một người áp dụng tư duy ngược rất nhiều trong hành trình 10 năm phát triển sụ nghiệp, lối sống. Tác giả chưa bao giờ chờ đợi đến độ chín muồi mới hành động, ngay ở thời điểm bây giờ là NCS Tiến sĩ với bề dày kiến thức kinh nghiệm nhưng nó được tạo ra từ một phiên bản cử nhân nhưng dám dấn thân, dám dạy người khác khi đang học những gì mình yêu thích và cho đó là quan trọng.
Trong công việc, một nhân viên mới thường lo lắng vì thiếu kinh nghiệm. Nhưng nếu dấn thân và làm từng việc nhỏ, sự tích lũy dần dần sẽ giúp họ không chỉ làm tốt công việc hiện tại mà còn mở rộng khả năng trong tương lai, việc luôn sẵn sàng dấn thân khi được sếp yêu cầu và tin tưởng dù thành công hay thất bại vẫn ghi một dấu ấn khác biệt, bạn có thể chưa có kết quả tốt nhưng, nhưng khi bạn dám làm, đó cũng là kết quả tốt nhất so với không làm gì rồi, làm để giỏi thay vì giỏi mới dám làm..
3. Không học xong rồi mới thực hành, thực hành cũng là một cách học
Học tập không phải là quá trình chờ đợi để “đủ kiến thức” trước khi bắt đầu thực hành. Ngược lại, việc thực hành chính là cách học hiệu quả nhất, giúp biến lý thuyết thành kỹ năng thực tiễn.
Xét ở thực tiễn, một lập trình viên không thể ngồi đọc hết sách giáo khoa về Ngôn ngữ đơn lập rồi mới bắt đầu nghiên cứu, không, hãy tìm hiểu tìm phần trong đó và hoàn toàn có thể nghiên cứu từng mảng nhỏ, đó chính là thực hành sớm. Việc bắt đầu với các chương trình nhỏ, đối mặt với lỗi và học cách khắc phục là cách nhanh nhất để hiểu và thành thạo. Một họa sĩ cũng vậy – nếu chỉ ngồi xem lý thuyết về phối màu mà không tự tay vẽ, họ sẽ không bao giờ cảm nhận được sắc độ thực sự của màu sắc.
Trong học tập, một người học ngoại ngữ thường sợ nói sai, chờ khi nắm vững ngữ pháp mới thực hành. Nhưng chính việc giao tiếp hàng ngày, dù mắc lỗi, lại giúp họ học nhanh hơn và ghi nhớ lâu hơn, tư duy thực hành liên tục, thực hành tại chỗ chính là tư duy hiện đại theo lý thuyết của tư duy ngược.
4. Không chờ đủ mối quan hệ rồi mới làm, làm cũng là cách xây dựng mối quan hệ
Mối quan hệ không phải là yếu tố có sẵn, mà là kết quả của sự tương tác và hợp tác. Nhiều người nghĩ rằng cần có mạng lưới quan hệ rộng mới có thể thành công, nhưng thực tế, chính hành động là cách tạo ra mối quan hệ.
Hãy lấy trường hợp một doanh nhân trẻ khởi nghiệp làm ví dụ. Ban đầu, họ có thể không quen biết nhiều người trong ngành. Nhưng khi bắt tay vào dự án nhỏ, tham gia các sự kiện chuyên ngành hoặc cộng tác với các đối tác nhỏ lẻ, họ sẽ dần mở rộng mạng lưới và xây dựng các mối quan hệ giá trị.
Tương tự, một nhân viên muốn phát triển sự nghiệp không nhất thiết phải chờ có người cố vấn ngay từ đầu. Hãy làm tốt công việc hiện tại, chủ động đóng góp ý tưởng, và mối quan hệ với sếp hoặc đồng nghiệp sẽ tự nhiên trở nên bền chặt hơn.
5. Không có động lực để hành động, vậy thử hành động để lấy động lực xem sao?
Động lực không phải lúc nào cũng tự xuất hiện. Thay vào đó, hành động chính là cách tạo ra động lực. Khi chúng ta bắt đầu làm, dù là việc nhỏ nhất, sự tiến bộ từng bước sẽ khích lệ và thúc đẩy ta tiến xa hơn.
Chẳng hạn, một người muốn giảm cân nhưng không cảm thấy hứng thú tập thể dục. Thay vì chờ đợi “động lực”, hãy bắt đầu với một bài tập nhẹ như đi bộ 10 phút mỗi ngày. Cảm giác khỏe khoắn sau khi vận động sẽ dần dần trở thành nguồn cảm hứng để duy trì thói quen này.
Trong công việc, một nhân viên cảm thấy ngại bắt đầu dự án mới có thể thử chia nhỏ nhiệm vụ và hoàn thành từng phần. Khi những kết quả ban đầu xuất hiện, sự tự tin và động lực sẽ tăng lên, khiến họ có thêm năng lượng để tiếp tục.
Tư duy ngược – Hành động để thay đổi
Tư duy ngược không phải là một khái niệm phức tạp, mà là cách tiếp cận linh hoạt giúp chúng ta thoát khỏi những lối suy nghĩ cũ kỹ, mở ra hướng đi mới trong hành động. Dù bạn đang học tập, làm việc hay cải thiện cuộc sống cá nhân, hãy thử áp dụng 5 tư duy ngược này. Bạn sẽ nhận ra rằng không cần phải chờ đợi điều kiện hoàn hảo – chính hành động ngay hôm nay là cách tốt nhất để tạo ra tương lai tốt đẹp hơn.